Kedilerde Kızgınlık Dönemi Ile Ilgili Bütün Detaylar
Dişi kediniz daha önce alışık olmadığını şekilde tuhaf davranıyorsa kızgınlık dönemine girmiş olabilir. Kedilerde kızgınlık dönemi, doğal bir süreç olup, üreme içgüdülerinin harekete geçmesi ile ortaya çıkan bir durumdur.
İçindekiler
Dişi bir kedi ortalama 7 gün kızgın kalmaktadır ancak bu süre bazı kedilerde bir günden kısa sürebilir ya da üç haftaya kadar da uzayabilir. Kısırlaştırılmamış dişi kediler-ki bu kedilere kraliçe denmektedir- poliöstrik canlılardır. Bu da yılda birkaç kez kızgınlık dönemine girdiği anlamına gelmektedir. Bir döngünün tamamlanması kediden kediye değişmekle birlikte 3-4 hafta arasında gerçekleşmektedir.
Üreme mevsimi, sıcaklık ve gün ışığı süresi gibi çeşitli çevresel faktörler kedinin döngü sıklığını etkilemektedir: Kuzey yarım küredeki kediler ocak-ekim ayları arasında döngüye girer. Daha tropikal ve sıcak bölgelerdeki kediler ise yıl boyunca kızgınlık döngüsüne girebilirler.
Bu aşamada, kraliçeler, kısırlaştırılmamış erkekleri kendisine çeker ancak henüz çiftleşmek için erkek kediye izin vermez. Bu dönem ortalama 0.5-3 gün kadar sürmektedir ve kraliçeler, proöstrus döneminde dışa dönük herhangi bir işaret sunmazlar.
Bu dönem ortalama 7 gün sürerken bazı kedilerde 27 güne kadar uzayabilmektedir. Bu zaman dilimi içinde kraliçeler erkekleri kendine çeker ve çiftleşmeye hazır hale gelmiştir. Bu dönemde kraliçe yüksek ses çıkarma, yuvarlanma, sürtünme ve kuyruk kısmını dikleştirme(lordoz pozisyonu) gibi davranışlarla dikkat çekmek ister. Bu dönemde dişi kedinin iştahı azalır ve normalden daha az yemek eğiliminde olur.
Östrus döneminde dişi kedinin çiftleşmesi, yumurta üretimini harekete geçiren hormonların üretilmesini sağlar. Kedilerin bu dönemde hamile kalması için 4’ten fazla çiftleşmesi gerekmektedir. Kraliçeler kızgınken bu sayıya ulaşmak için farklı erkek kedilerle çiftleşebilir ve bu dönemde birkaç farklı babaya sahip yavrulara hamile kalabilir.
Kızgınlık döneminde çiftleşme gerçekleşmez veya hamile kalınmazsa, kraliçe erkeklerin ilgisini çekmeye devam edecektir. Bu kızgınlık dönemleri arasında bir ara dönemdir(interöstrus). Erkeklerin ilgisini çekmesine karşın dişi kediler bariz bir belirti göstermez. İlgi çekme döneminden iki ya da üç haftalık bir zaman sonra yeniden kızgınlık dönemine girecektir. Proöstrus, östrus ve ilgi çekme dönemi döngüsü çiftleşme mevsimi boyunca kedi hamile kalana değin devam edecektir.
Kedinin cinsel açıdan sakin olduğu ve kendini dinlenmeye çektiği dönemdir. Üreme açısından uyku dönemine giren kraliçede üreme hormonları geri çekilmiştir ve östrus döngüsü olmaz. Özellikle günlerin kısa olduğu, ülkemiz için kış aylarında kediler anöstrus dönemini yaşar ve çiftleşmeye kendilerini kapatırlar.
Kedilerde kızgınlığın belirtileri ve kızgınlık döngüleri hakkında bilgi sahibi olmanız çok önemlidir çünkü kedinizin kızgınlığını önlemek için daha hızlı bir şekilde önlem almanızı sağlar. Kediden kediye değişmekle birlikte kedilerde bazı kızgınlık belirtileri gözlenir:
Kısırlaştırılmamış dişi kedilerde ilk kızgınlık döngüsü genellikle 8 ile 13 aylıkken yani ergenlik dönemine girdiği zaman gerçekleşir. Bazı kedilerde bu süre 7 aya kadar düşebilir. Kedilerin ilk kızgınlık döngüsüne girmesi mevsimlere göre değişkenlik gösterebilir. Erişkinliği günlerin kısa olduğu ve gün ışığından faydalanmanın en aza indiği kış aylarına gelirse ilk kızgınlık döngüsünün zamanı da gecikebilir. İlkbahar ve yaz aylarına denk gelirse bu sefer öne çekilebilir.
28 yaşına gelen kedilerin doğurduğu şeklindeki mitlerin gerçeklik payı bulunuyor. Eğer dişi bir kedi kısırlaştırılmadıysa bütün hayatı boyunca gebe kalabilir. Kedilerde menopoz görme yoktur ve kediler adet görmez. Yaşlandıkça kedilerin doğurganlığı düşer ancak seyrekleşse de doğurmaya devam eder. Yüksek ses çıkarma, tedirgin davranışlar gibi belirgin kızgınlık belirtileri gösterebilirler.
Doğurganlığı devam etse de yaşlanmış kedilerin doğum yapması küçük yavrular doğurmak, çeşitli sağlık sorunları, düşük yaşam kalitesi gibi çeşitli istenmeyen sonuçlara neden olabildiği için bu durumu istemezsiniz. Hatta safkan kedi yetiştiricileri dahi kedilerinin 5 yaşından sonra doğum yapmasına izin vermez.
Evcil bir kedinin kızgınlığı önlenmezse bazı olumsuz sonuçlara hazırlıklı olmalısınız:
Evcil kedinizin kızgınlığını önleyerek birçok olası sorunun önüne geçebilirsiniz. Kızgınlığı önlemek için alabileceğiniz çeşitli önlemler var:
Kısırlaştırmadan önce kedilerin bir kere kızgınlık döngüsüne girmesinin ve yavru kedilere sahip olmasının onu daha dost canlısı ve sosyal hale getirdiği yönünde bir efsane dolaşmaktadır. Bu efsanenin gerçeklik payı yoktur. Kedilerin kızgınlık döngüsüne girmesine müsaade etmek kazara hamile kalmasına neden olabilir. Kediler eş ayırt etmediği için annesi, babası ya da kardeşleriyle çiftleşebilir ve hiçbir kedi sahibi böyle bir riski almak istemez.
Kızgınlığın önlenmesi için tercih edilen bir yöntem ise hormon enjeksiyonun yapılmasıdır. Östrus dönemlerinde belirli dozlarda kullanılabilen bu hormon enjeksiyonu sayesinde kedinin kızgınlığı ertelenmekte ve kedinin çiftleşme isteği ortadan kalkmaktadır. Fakat bu uygulamanın uzun vadede çok büyük zararları vardır. Dolayısıyla veteriner hekimlerce önerilmemektedir.
