Kedilerde Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları
Kedilerde meydana gelen üst solunum yolu enfeksiyonları (ÜSYE), insanlarda görülen soğuk algınlığına benzer bir rahatsızlıktır. Özellikle yavru kedilerde ve barınak gibi ortamlarda yaygındır. Tıpkı insanlarda olduğu gibi kedilerde de kendiliğinden iyileşebilmektedir ve çoğu zaman tedavilere iyi yanıt verir. Ancak bazı kedilerde oldukça şiddetli seyreder ve zaman zaman zatürreye çevirir. Bundan dolayı kedinizde gelişebilecek semptomları tanımak çok önemlidir.
İçindekiler
Kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonu, farklı virüslerin veya bakterilerin yol açtığı bir hastalık dizisidir. ÜSYE, akciğerler yerine burun ve boğazı hedef alarak o bölgelerde enfeksiyonlara ve belirli semptomlara neden olur. Ölümcül bir hastalık olmasa da ciddi vakalar söz konusu olabilir.
ÜSYE, doğru bir tedaviyle kolayca atlatılır. Fakat yavru, yaşlı ve bağışıklık sistemi savunmasız olan kedilerde enfeksiyon seyri genellikle daha ciddi olur. Enfeksiyon belirtileri hastalığın şiddetine göre değişmekle birlikte tipik olarak şu şekildedir:
Herhangi bir semptom tek başına gelişebileceği gibi birden çok semptomu da bir arada görmek mümkündür.
Virüsler, kedilerde gelişen üst solunum yolu enfeksiyonlarının en yaygın nedenidir. Enfeksiyonların yaklaşık %80 ve %90’ı viral kaynaklıyken diğer enfeksiyonların çoğu bakteriyel kaynaklıdır. Özellikle kedi herpesvirüsü tip 1 ve kedi calicivirüs vakaların çoğunda rol oynamaktadır. Enfeksiyona neden olan organizmalar, genellikle barınaklarda, kedi topluluklarında ve çok kedili evlerde görülmektedir.
Kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonuna yol açabilecek pek çok organizma mevcuttur ancak en yaygın olanları şu şekildedir:
Enfekte bir kedi hapşırdığı veya öksürdüğü zaman, dışarıya pek çok bulaşıcı partikül yayar. Bu partiküller havada asılı kalır ve belirli mesafelerden diğer kedilere bulaşır. Bundan dolayı üst solunum yolu enfeksiyonlarının bulaşıcılığı, kediler arasında hızlı ve kolaydır.
Enfeksiyonun yayılabilmesi için tek bir enfekte kedi yeterlidir. Hastalık etkeni, doğrudan temasla bulaşabileceği gibi hasta kedinin temas ettiği insan eli, mama ve su kapları, tuvalet kapları ya da taşıma kapları gibi kontamine yüzeylerle de bulaşabilir.
Hastalığa neden olan organizmaların genelini kedi herpersvirüs ve kedi calicivirüs; bir kısmını da chlamydia, pasteurella ve mycoplasmalar oluşturur. Hastalığın kaynağı olan bu organizmalar yalnızca kedilere özgüdür.
Yaş: Yavru ve yaşlı kedilerin enfeksiyona yakalanma riski daha yüksektir.
Aşılama: Kedinizin yavru dönemlerinden itibaren düzenli olarak aşılanması, hastalığın gelişmesini önleyebilir ya da enfeksiyon seyrinin hafif olmasına neden olabilir.
Bağışıklık: Kedi lösemi virüsü (FeLV) veya immün yetmezlik virüsüne (FIV) sahip kediler, baskılanmış bağışıklık sistemleri dolayısıyla enfeksiyonlara daha açık haldedirler. Bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklar ve ilaçlar kedinin enfeksiyon riskini arttırır.
Stres: Bu faktör kedinizin enfeksiyon riskini arttırabileceği gibi daha sonra hastalığın nüksetmesine de neden olabilir.
Irk: İran kedisi gibi yüzü düz olan kedi ırkları, yapıları dolayısıyla üst solunum yolu enfeksiyonlarına daha yatkın olabilirler.
Sosyalleşme: Kedinizin dışarı çıkarak diğer kedilerde temas etmesi enfeksiyon ihtimali doğurabilir. Kedi topluluklarının yoğun olduğu yerlerde de enfeksiyonun yayılma riski oldukça yüksektir.
Kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonu, klinik belirtiler sonucunda teşhis edilir. Hastalığa neden olan organizmaların belirlenmesi için kültür testi uygulanır. Bazı enfeksiyon vakalarında ise göğüs röntgeni gerekir.
Kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonu tedavisi, hastalığın şiddetine göre değişir ve veteriner hekiminiz kediniz için en doğru tedavi yöntemini belirleyecektir.
İkincil sorunların ortaya çıktığı ciddi vakalarda genellikle çeşitli tedavi araçları gerekir. Bunlar genellikle oral antibiyotikler, göz ilaçları, intravenöz sıvı takviyeleri, iştah açıcılar, oksijen takviyesi veya klinik yatışı olur. Tedaviye yanıt vermeyen kediler için antiviral ilaçlar önerilir. Uzun süre devam eden veya sürekli nükseden solunum yolu enfeksiyonları için ise mutlaka FeLV ve FIV kontrolü önerilmektedir.
Uyarı: Reçetesiz satılan ilaçlardan ve takviyelerden mutlaka uzak durmalısınız.
Enfeksiyonun kuluçka süresi 2 ila 10 gündür. Belirtiler 4 ile 7 gün içerisinde iyileşir. Şiddetli enfeksiyonlarda bu durum bazen haftalarca sürer.
ÜSYE organizmaları çok çeşitlidir ve hastalığı önlemek her zaman mümkün olmaz. Ancak kediler için uygulanan temel aşılar, enfeksiyonların şiddetini azaltabilir; kedi herpesvirüs ile kedi calicivirüse karşı koruma sağlar. Bu aşılar, kediniz için önerilen rutin aşılama prosedürünün bir parçasıdır.
Bunların yanı sıra; kediniz ile diğer kediler arasındaki teması önlemek, başka bir kediyi sevmeden önce / sonra ellerinizi iyice yıkamak ve kedinizi stres kaynaklarından uzak tutmak enfeksiyon gelişiminin önlenmesinde büyük rol oynar.
Üst solunum yolları enfeksiyonları oldukça bulaşıcı bir hastalıktır bundan dolayı aşılanmamış kedilerin hastalığı kapma riski çok yüksektir. Kedilerinizin herhangi birinde şüpheli bir semptom varsa; kedinizin hekim kontrolüne kadar ayrı bir odada karantinada k
