Kedilerde Meydana Gelen Nörolojik Bozukluklar

Bir kediyle aynı evi paylaşıyorsanız, dünyalar tatlısı dostunuzun bir nöbet veya herhangi bir nörolojik bozukluk geçirdiğini görmek oldukça korkutucu ve endişe verici bir durumdur. Nörolojik rahatsızlıklar, insan türünde rastlanıldığı gibi kedilerde de meydana gelebilmektedir. Tıpkı insanlarda olduğu gibi kedilerin merkezi sinir sistemi de vücuda belirli sinyaller gönderebilmek için karışık bir sinir ağına sahiptir.

İçindekiler

Kedilerde meydana gelen nörolojik bozukluklar, kedinizin sinir sisteminin bozulmasıyla ilişkilidir. Beyin, omurilik aracılığı ile sinyal gönderir; bu sinyaller sinirlere giderek organlara ve kaslara nasıl çalışacağını iletir. Aynı şekilde organ ve dokulardaki değişimler sinirsel iletimle beyne geri iletilir. Vücutta gelişebilecek herhangi bir aksaklık, sinyallerin akışını etkileyebileceği için pek çok sorun ortaya çıkabilir. Oluşabilecek bu nörolojik bozukluklar ilaçlarla tedavi edilip, yönetilebileceği gibi operatif müdahale de gerektirebilir.

Nörolojik bozukluk, sorunun sinir sisteminin hangi bölgesinde olduğuna göre farklı bölgelerde aksaklıklarla kendini göstermektedir. Nörolojik bozukluklar nöbetlerin gelişmesinin yanı sıra, sallantılı yürüyüşe, anormal adımlamaya, ayakta duramamaya, uzuvların işleyişinde sorunlara, kasılmalara veya vücudun tamamını etkileyen bir felce neden olabilir. Merkezi sinir sisteminin sekteye uğraması, kedilerin yüzünü, ağzını, bacaklarını ve pençelerini başta olmak üzere her yerini etkileyebilir. Sinir sistemi, temel vücut fonksiyonlarının kilit noktası olduğu için kedilerde yaşanabilecek herhangi bir nörolojik bozukluk, onların konuşma (miyavlama), yürüme, yemek yeme, idrar yapma ve dışkılama vb. alışkanlıklarında olumsuz değişikliklere yol açacaktır.  

Kedinizde oluşabilecek bir nörolojik hastalık, lezyonun konumuna ve nedenine bağlı olarak çeşitli belirtilerle kendini gösterecektir. Burada değinilmesi gereken en önemli nokta rahatsızlığa dair fiziksel belirtileri gözlemlemek olacaktır zira bir kedi konuşarak size başının döndüğünü, yönünü şaşırdığını veya depresyonda olduğunu söyleyemez. Gözlemleyebileceğiniz fiziksel belirtilerin en başında; ani gelişen nöbetler, ani körlük, yürürken zorlanma hatta hiç yürüyememe, dengesizlik, yüzde ve uzuvlarda kısmi / tam felç, idrar kaçırma,idrar yapamama, dışkılayamama gibi belirgin semptomlar gelmektedir. Bununla birlikte, kas seğirmesi ve titreme gibi belirtilerin fark edilmesi daha zor olabilir. Burada yapacağınız şey kedi dostunuzu sessiz ve dikkatli bir şekilde incelemek olacaktır.

Kediniz yönünü şaşırmış, kafası karışmış gibi hareket ediyorsa, anormal bir şekilde hızlı göz hareketleri (nistagmus) sergiliyorsa, başını eğiyorsa ya da daireler çizerek yürüyorsa maalesef bu ciddi bir nörolojik rahatsızlığın habercisi olabilir. Bu işaretlerden herhangi birini görüyorsanız, mutlaka kediniz bu davranışları sergilerken video çekmeye çalışın ve bu işaretlerden en az bir tanesini gözlemlerseniz, acilen veteriner hekiminize başvurun.

Kedinize yapılacak muayenede ilk olarak kapsamlı bir nörolojik değerlendirme yapılmalıdır. Hekiminiz anamnez alma amaçlı kedinizin tıbbi geçmişini sorduktan sonra bu bağlamda detaylı bir fizik muayenesi yapacaktır. Bu fizik muayenede kedinizin refleksleri ve hareketlerini gözlemleyerek teşhisi doğrulayabilir. Çoğu zaman fiziksel muayene sonucuna bağlı olarak laboratuvar testi gibi ek tanı yöntemleri önerilebilir. Tam kan tahlili ve idrar tahlilinin yanı sıra tansiyon değerleri de ölçülebilmektedir. Ayrıca hipertirodizm, hafif nörolojik belirtilerle gelişebilen bir hastalık olduğu için tiroid testi tanı yöntemlerine eşlik edebilmektedir.  

Vücuttaki herhangi bir tümör veya spinal (omurga ve omurilik) travma gibi sorunlar, uzuvların ve omurganın radyografisi sonucu ortaya çıkabilmektedir. Bunlara rağmen semptomların nedeni kesin olarak belirlenemiyorsa daha karmaşık görüntüleme yöntemleri uygulanacaktır. Bunlardan en önemlisi manyetik rezonans(MR) görüntülemedir. Özellikle beyin ve omurilik kaynaklı nörolojik problemlerin tanısında MR sıklıkla kullanılmaktadır. Kedinizde gelişen ciddi bir nörolojik bozuklukta, alanında uzman ve tam donanımlı veteriner nörologlarla hareket etmeniz, teşhis sürecinin hızlanması açısından oldukça önemlidir.

Hekiminiz, fiziksel muayene ve birden çok tanı yöntemi ile kedinizdeki nörolojik bozukluğu tespit edecektir. Tümörlerin ve enfeksiyonların yanı sıra belirli toksinler de sinir sisteminde bozukluklara yol açabilmektedir. FIV (kedi aidsi), FeLV (kedi lösemisi) ve FIP (Feline infeksiyöz peritonitis) gibi bulaşıcı viral hastalıklar da nörolojik bozukluklara neden olan faktörler arasındadır. Ancak nörolojik bozukluklara sebep olan nedenlerin listesi çok uzundur ve bu yüzden detaylı araştırma gerekmektedir.

Kedilerdeki nörolojik rahatsızlıkların tedavisi, hastalığın saptanması ile başlar ve hastalığın derecesine göre büyük oranda farklılık gösterir. 

Nöbet atakları: Nöbetler (beyinde aniden gelişen anormal elektriksel aktivite atakları) genellikle seğirme, kasılma ve istemsiz tuvalete çıkma gibi vücudun kontrol kaybını içeren semptomlardan oluşur. Kediler herhangi bir sebepten dolayı nöbet geçirebilir fakat kesin teşhis bir nedene bağlı değilse genellikle epilepsiden söz edilir ve ilaç tedavisi uygulanır. Epilepsi sürekli olarak gündelik ilçkullanımı ile yönetilmeye çalışılan bir hastalıktır. 

Menenjit ve ensefalit: Menenjit (beyin ve omurilik zarı iltihabı) ve ensefalit (beyin iltihabı) genellikle bakteriyel, viral, fungal veya paraziter bir enfeksiyondan kaynaklıdır. Bu iki sorun aynı anda ortaya çıkabileceği gibi bazen bağışıklık sistemiyle ilgili bir probleme de dikkat çekebilir. Tedavi, iltihabın azaltılmasını ve bağışıklığın güçlendirilmesi adına kortikosteroid kullanımını içerir. Antibiyotikler, antifungaller veya antiparaziter ilaçlar da tedavi yöntemine dahil olabilir. Ayrıca destekleyici bakım, sıvı uygulaması ve besin takviyeleri de tedavi sürecini destekleyecek uygulamalardır. 

Vestibüler hastalıklar: Vestibüler sorunlar, kulak kanallarındaki vestibüler sisteme ait sinirlerin baskılanmasıyla ortaya çıkar ve genellikle baş dönmesine neden olur. Kediler bu gibi durumlarda sarhoş ve başları dönmüş bir şekilde hareket edebilir, başlarını eğebilir ya da hızlı anormal göz hareketleri sergileyebilirler. Bir kulak enfeksiyonu veya kulak tümörü, vestibüler sistemin fonksiyonlarını bozabileceği gibi menenjit, ensefalit ve meningoensefalit gibi sorunlar da vestibüler sistem bozukluğuna neden olabilmektedir. Tedavi, işlevsel bozukluğun kaynağına göre planlanır. Bir kulak enfeksiyonu söz konusu ise kulak damlaları ve oral ilaç tedavisi ile süreç yönetilebilir. Ancak sorunun kaynağı daha içerideyse, operatif müdahale gerekebilir.

Bilişsel işlev bozukluğu: Bilişsel işlev bozukluğu veya diğer adıyla demans, yaşlı kediler arasında sıklıkla görülen bir nörolojik problemdir. Demanslı kedilerde zihinsel beceriler zayıfladığı için unutkanlık sıklıkla görülebilir. Bilişsel işlev bozukluğunun spesifik bir tedavisi yoktur fakat bazı ilaçlar ve besin takviyeleri sayesinde sorun kontrol altına alınarak ilerleme yavaşlatılabilir.  

İntervertebral disk hastalığı: İntervertebral Disk Hastalığı (IVDD) veya diğer adıyla disk herniasyonu, omurlar arasında bulunan disklerin yapısının bozulması ve bunun sonucunda fıtıklaşmasıyla karakterize bir hastalıktır. Disklerin fıtıklaşması sonucunda omurilik üzerinde baskı oluşur ve bu durum kedide şiddetli ağrıya veya felce neden olabilmektedir. Köpeklerde daha sık görülse de kedilerde de karşılaşılabilen bir durumdur. Hafif tablolarda (kedinin hala yürüyebildiği) hekimler dinlenme, iltihap giderici ve kas gevşetici ilaç gibi yöntemler önerebilir. Ciddi vakalar içinse cerrahi operasyonlar tek tedavi şansıdır. 

Hiperestezi sendromu: Bu hastalık kedilerde nadiren görülmekle birlikte “seğiren deri sendromu” olarak da adlandırılır. Bu durum kedide bir uyarana tepki olarak veya sinir – kas sistemine ait bir bozuklukta meydana gelebilir. Nöbet tarzında olabilen hiperestezi sendromu, kedinizin sırtını, kuyruğunu ve bacaklarını sıklıkla yalaması/ısırmasıyla kendini gösterebilir. Davranış şekillerinde ciddi değişimlere neden olabilen bir hastalıktır. Stres ve anksiyeteden kaynaklanabilmektedir. 

Kedilerde gelişen beyin tümörleri, nöbetler, körlük, koordinasyon bozukluğu ve davranış şekilleri gibi sayısız soruna yol açabilir. Oluşabilecek klinik belirtiler genellikle tümörün boyutuna ve konumuna bağlıdır. İyi huylu tümörler (meningiom) ameliyat yolu ile alınabilir ve ameliyattan sonra hasta normal hayatına devam edebilir. Ameliyatla alınmadığı sürece ise genişleyerek daha çok nörolojik bozukluğa yol açabilir. Kötü huylu beyin tümörleri kedilerde de rastlayabileceğimiz ciddi sorundur. Hastalığın seyri ve iyileşme şansı meningioma nispeten iyi değildir. Fakat palyatif bakım ile hastanın hayat kalitesi arttırılabilmesi mümkündür. 

Kedilerde gelişebilecek nörolojik bir sorunu her zaman tam olarak önlemek mümkün olmasa da kedinizin sağlıklı bir yaşam biçimine sahip olması bu potansiyeli ciddi düzeyde azaltır. Kedinizin sağlıklı ve kaliteli bir yaşama sahip olabilmesi için ona yüksek kaliteli mamalar, aktivite zenginliği, ferah bir yaşam alanı ve bolca sevgi sunabilirsiniz.

İlginizi çekebilir: Kedi Serebellar Hipoplazisi